Số hóa nông nghiệp không thể là quyết định vội và nửa vời, mà đó là một quá trình lâu dài, bền bỉ kéo dài suốt nhiều năm.
Hội nghị Cách mạng công nghệ lần thứ 4 và hợp tác Việt – Hàn vừa diễn ra tại Đà Nẵng, trong đó ông Kang Boo Sung, Tổng lãnh sự Hàn Quốc tại Đà Nẵng, đã chia sẻ về tương lai của ngành nông nghiệp, nhấn mạnh đến mô hình Nông trại thông minh (NTTM) là hình thái quản lý trồng trọt và thu hoạch tiện lợi, bền vững.
Hàn Quốc, với sự phát triển vượt bậc trong kỹ thuật và công nghệ, đã từ lâu triển khai mô hình NTTM với quy trình quản lý và vận hành khép kín trong khu nhà kính.
NTTM là một hệ thống được trang bị các thiết bị đo độ ẩm của đất, không khí, phân tích nhu cầu phân bón và lượng nước tưới cho cây trồng. Dữ liệu được phân tích và từ đó đưa ra các giải pháp giúp xử lý tình trạng sâu bệnh (nếu có). Mô hình NTTM giúp giảm tác động của yếu tố địa lý và khí hậu, cho phép cây trồng được sản xuất liên tục quanh năm, đồng thời đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Hơn nữa, NTTM còn giúp giảm số lượng lao động và tận dụng hiệu quả quỹ đất nông nghiệp. Mô hình này trở thành giải pháp cho vấn đề thiếu lao động trẻ và khan hiếm đất nông nghiệp ở Hàn Quốc.
Ngoài ra, một ví dụ điển hình về NTTM là trang trại thẳng đứng thông minh được xây dựng trong một đường hầm bỏ hoang dài 600 mét tại Hàn Quốc. Trong trang trại này, rau và trái cây được trồng hoàn toàn bằng phương pháp thủy canh, không sử dụng đất mà cây trồng được đặt trong dung dịch dinh dưỡng.
Theo thông tin ghi nhận, trên các kệ trồng rau dài 200 mét với 14 tầng, sản lượng hàng năm đạt 300 tấn, tương đương với diện tích canh tác truyền thống trên 165.000 mét vuông. Cuối đường hầm, có các kệ dài 300 mét được dành riêng cho việc trồng dâu tây ở nhiệt độ thấp, đạt năng suất khoảng 100 tấn mỗi năm.
Ngoài ra, trang trại này còn trồng thành công 60 loại trái cây và rau củ, trong đó có 42 loại được chứng nhận không sử dụng thuốc trừ sâu, không có thuốc diệt cỏ và không biến đổi gen.
Công ty NextOn không đề cập đến chi phí xây dựng, tuy nhiên, theo họ, các công ty có thể giảm đáng kể chi phí bằng cách thuê lại các công trình bỏ hoang như đường hầm Okcheon và phát triển hệ thống đèn chiếu sáng, tưới tiêu và công nghệ riêng. Điều này giúp tiết kiệm nước, năng lượng và giảm chi phí nhân công. Do đó, phương pháp canh tác trên các kệ trồng trong mô hình nông trại thẳng đứng có chi phí thấp hơn so với phương pháp canh tác hữu cơ truyền thống.
Lợi thế của mô hình nông trại thẳng đứng này nằm ở việc tận dụng không gian hiệu quả để thiết kế các tầng kệ trồng rau củ và trái cây, tạo tiềm năng lớn cho sản lượng sản xuất.
Một ví dụ khác cho mô hình này là Công ty Farm8, một công ty sản xuất nông nghiệp tại Hàn Quốc. Ngoài việc áp dụng phương pháp canh tác trong nhà kính và canh tác thẳng đứng (xây dựng giá kệ trồng cây) để sản xuất rau sạch không sử dụng thuốc trừ sâu, họ cung cấp cả mô hình trang trại thẳng đứng ở mọi quy mô, bao gồm cả trang trại container có giá 130.000 đô la Mỹ (số liệu năm 2020).
Ông Min Seung Kyu, Giáo sư tại Đại học Sejong và nguyên Thứ trưởng Bộ Nông lâm, Chăn nuôi và Thực phẩm Hàn Quốc, chia sẻ rằng việc kết hợp công nghệ thông tin, bao gồm trí tuệ nhân tạo (AI) và nông nghiệp, đã tạo ra sự chuyển đổi trong năng lực cạnh tranh của ngành nông nghiệp.
Ông cũng cho biết rằng một số hệ thống nông nghiệp công nghệ cao ở Hàn Quốc đã giảm đến 90% số lượng nhân công, và công việc của một nhân công cũng được giảm tải đáng kể sau khi sử dụng máy móc và trí tuệ nhân tạo trong quá trình vận hành.
Từ ví dụ ở Hàn Quốc trên, chúng ta có thể thấy rằng trong việc phát triển nông nghiệp bền vững, nông nghiệp công nghệ cao là một hướng phát triển cần theo đuổi. Điều này cũng áp dụng cho các địa phương có diện tích đất nông nghiệp khiêm tốn tại Việt Nam.
Trong trường hợp của Đà Nẵng, nơi có diện tích đất đa dạng với núi, biển và sông chiếm diện tích đáng kể, một số doanh nghiệp cũng đã bắt đầu hướng đến phát triển nông nghiệp bền vững thông qua áp dụng nông nghiệp công nghệ cao.
An Phú Farm là một ví dụ điển hình. Họ sở hữu một nông trại sản xuất rau hữu cơ, nhằm cung cấp nông sản hữu cơ cho chuỗi cửa hàng của riêng mình. Hiện tại, An Phú Farm đã áp dụng công nghệ vi sinh, tuân thủ quy chuẩn ISO và sử dụng công nghệ thông tin trong quá trình sản xuất và phân phối nông sản.
Ngoài ra, nông trại An Phú cũng áp dụng mô hình sản xuất hữu cơ khép kín và tuần hoàn. Đồng thời, đây cũng là nơi triển khai và áp dụng các công nghệ và mô hình trồng trọt chăn nuôi hữu cơ tiên tiến, nhằm hướng dẫn và chuyển giao kiến thức cho nông dân.
Chi phí đầu tư luôn là mối quan tâm hàng đầu của nhiều doanh nghiệp và nông dân khi áp dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất nông nghiệp. Vì vậy, chính quyền địa phương cần có các chính sách hỗ trợ và tạo điều kiện cho nông dân, đặc biệt là doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp.
Trong những năm đầu của việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ vào nông nghiệp nhằm tạo ra nguồn cung rau sạch và thúc đẩy nền kinh tế địa phương, UBND huyện Hòa Vang đã áp dụng chính sách hỗ trợ chi phí cho các hộ dân tại hai xã Hòa Ninh và Hòa Phú để chuyển đổi sang trồng rau công nghệ cao.
Mô hình trồng rau sạch của ông Trương Ngọc Sơn tại thôn Đông Lâm, xã Hòa Phú đang được mở rộng. Ông đã đầu tư hệ thống cơ sở vật chất bao gồm nhà lưới khung thép bao quanh trên một mảnh đất rộng 1 hecta, với tổng vốn đầu tư ban đầu là 2,8 tỉ đồng. Huyện Hòa Vang đã hỗ trợ 50% chi phí. Hệ thống này còn bao gồm hệ thống tưới tự động và hệ thống máy thông gió, nhằm đảm bảo rằng không khí trong vườn luôn được duy trì ổn định để phát triển cây trồng.
Ngoài các loại cây như rau muống, mồng tơi, rau cải, ớt chuông, cà chua, ông Sơn còn bổ sung trồng dưa lưới. Dù chỉ mới thử nghiệm trên diện tích 1.500 mét vuông, nhưng dưa lưới đã mang lại lợi nhuận 50 triệu đồng cho ông Sơn. Mỗi năm ông có thể trồng được ba vụ, một thành công mà ông không ngờ đến.
Ở xã Hòa Ninh, mô hình trồng rau sạch, đặc biệt là trồng rau thủy canh của ông Lê Mạnh Dân và ông Nguyễn Thắng, cũng đã đạt được nhiều thành công. Ông Dân cho biết đã triển khai mô hình trồng rau thủy canh trên diện tích hơn 1 hecta. Ông đã trồng hai lứa rau xà lách, mỗi lứa gồm 20.000 cây, mỗi cây đạt giá 150 đồng khi bán giống. Sau 40 ngày, cây rau đã trở thành sản phẩm và được bán với giá 8.000 đồng mỗi cây. Qua hai lứa, ông Dân thu lãi ròng 120 triệu đồng.
Theo đồ án điều chỉnh quy hoạch chung của thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, với tầm nhìn đến năm 2045, việc ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp sẽ tập trung vào phân khu nông nghiệp có diện tích 2.986 hecta, chủ yếu tại huyện Hòa Vang. Lĩnh vực trọng tâm của phân khu này sẽ là trồng rau, hoa, nấm và sản xuất gống cây trồng.
Sau nhiều nỗ lực, việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp tại Đà Nẵng đã được thực hiện, bao gồm việc chuyển giao các quy trình canh tác, chăn nuôi tiên tiến, kỹ thuật xử lý sâu bệnh hại, tưới tiết kiệm và xử lý môi trường trong chăn nuôi. Điều này đã đóng góp vào việc nâng cao trình độ sản xuất và thay đổi tập quán sản xuất của người dân.
Tuy nhiên, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao tại Đà Nẵng chỉ mới được thực hiện trong một số mô hình và chưa đạt được sự phát triển đột phá để tăng giá trị gia tăng và đảm bảo sự phát triển bền vững.
Vì vậy, chính quyền thành phố Đà Nẵng đang kêu gọi và thu hút các doanh nghiệp từ các quốc gia đã thành công trong việc áp dụng mô hình nông nghiệp công nghệ cao như Hàn Quốc, Hà Lan để đầu tư vào Đà Nẵng.
Ngoài ra, một số doanh nghiệp trong Đà Nẵng đã đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, ví dụ như Công ty cổ phần dược phẩm Danapha (dự án sản xuất cây dược liệu đinh lăng, nghệ… tại Hòa Phú, Hòa Ninh), Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Afarm (dự án trồng rau công nghệ cao tại thôn Hội Phước, xã Hòa Phú) và Hợp tác xã rau hoa củ quả Hòa Vang.
Những kinh nghiệm thu thập được từ Hàn Quốc và Đà Nẵng cho thấy có nhiều phương pháp để số hóa ngành nông nghiệp, nhưng câu trả lời vẫn là: “Hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường”. Vấn đề quan trọng là doanh nghiệp, nông dân, chuyên gia và địa phương cần chọn hướng đi phù hợp với địa phương của mình, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng và tính cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa trên thị trường, cũng như tăng cường khả năng chuyển giao công nghệ hiệu quả cho các doanh nghiệp và nông dân Việt Nam.
Nguồn: Thesaigontime
