Tân Uyên nằm ở phía đông của tỉnh Bình Dương và giáp các thành phố, thị xã và huyện lớn như TP Biên Hòa và huyện Vĩnh Cửu của tỉnh Đồng Nai, TP Thủ Dầu Một, TP Dĩ An, thị xã Bến Cát và huyện Bắc Tân Uyên của tỉnh Bình Dương.
Vào ngày 10/4/2023, Nghị quyết về việc thành lập TP Tân Uyên chính thức có hiệu lực, đưa Tân Uyên trở thành thành phố trẻ nhất Việt Nam. Thành phố mới này được hình thành trên cơ sở diện tích tự nhiên là 191km2 và dân số hơn 466.000 người từ thị xã cũ, bao gồm 10 phường và 2 xã.
Tân Uyên là thành phố thứ 4 của tỉnh Bình Dương, đứng sau các TP Thủ Dầu Một, Dĩ An, Thuận An, làm cho tỉnh trở thành một trong những địa phương thứ hai có 4 thành phố trực thuộc tỉnh sau Quảng Ninh. Do đó, Bình Dương và Quảng Ninh là hai tỉnh có số lượng thành phố trực thuộc nhiều nhất cả nước.
Phường Uyên Hưng – Trung tâm của thành phố đa cực nằm tại một phường rộng 33km2.
Cuối tháng 1/2024, Quyết định số 182/QĐ-UBND được Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, ông Võ Văn Minh, ký phê duyệt Đồ án điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung TP Tân Uyên đến năm 2040. Theo quyết định này, đến năm 2030, TP Tân Uyên sẽ phát triển thành đô thị công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái, và đến năm 2040, thành phố sẽ trở thành đô thị dịch vụ – công nghiệp – đầu mối giao thông cấp vùng và nông nghiệp, với sự kết hợp của du lịch sinh thái. Trong đó, công nghiệp sẽ hướng tới sự phát triển theo hình thức công nghiệp sạch và công nghệ cao.
Theo quy hoạch, TP Tân Uyên sẽ tiếp tục phát triển theo mô hình đa cực, với trung tâm tập trung tại phường Uyên Hưng, có diện tích tổng cộng là 33,34 km² và dân số vào năm 2021 là 52.873 người, với mật độ dân số đạt 1.586 người trên mỗi km².
Kế hoạch phát triển của thành phố bao gồm việc phát triển khu đô thị công nghiệp ở hướng Đông Bắc, mở rộng kết nối với KCN Nam Tân Uyên và VSIP III. Phía Đông Nam sẽ hình thành khu đô thị cảng dựa trên sự phát triển của cảng Thạnh Phước và kết nối với cảng Thái Hòa. Khu vực phía Tây Nam sẽ trải qua quá trình cải tạo và chỉnh trang khu đô thị hiện hữu, đặc biệt tập trung vào các khu vực dọc theo tuyến đường sắt Dĩ An – Lộc Ninh, với ưu tiên phát triển theo các trục chính như đường ĐT.746, ĐT.742. Phía Tây Bắc sẽ duy trì KCN VSIP II và phát triển đô thị mới theo chiều dọc của Vành đai 4 và đường ĐT.742. Ngoài ra, hai xã Thạnh Hội và Bạch Đằng sẽ chú trọng vào việc phát triển nông nghiệp đô thị kết hợp du lịch sinh thái và cảng dọc sông Đồng Nai.
Theo quy hoạch, TP Tân Uyên sẽ được chia thành 6 khu đô thị, trong đó có khu đô thị trung tâm hành chính – dịch vụ với diện tích rộng hơn 1.990 ha (với vùng lõi trung tâm khoảng 390 ha), bao gồm một phần của phường Uyên Hưng và Khánh Bình. Khu đô thị này sẽ có trung tâm tại TP Tân Uyên và sẽ phát triển thông qua mạng lưới các tuyến giao thông chính trong đô thị, lan tỏa ra các lĩnh vực như dịch vụ – thương mại, tài chính – ngân hàng, văn hóa, giáo dục, và giải trí.
TP Tân Uyên cũng đặt ra quy hoạch cho khu đô thị cảng – dịch vụ logistics với diện tích khoảng 2.286 ha tại phường Thạnh Phước và một phần của phường Thái Hòa, Khánh Bình. Chức năng chính của khu đô thị này là phục vụ cho các Khu công nghiệp (KCN) của tỉnh và các khu vực lân cận. Khu vực lõi đô thị với diện tích 330 ha sẽ tập trung đầu tư vào cảng Thạnh Phước, cảng Thái Hòa và phát triển các dịch vụ thương mại cấp khu vực, dịch vụ logistics, và các loại hình phát triển ở mật độ thấp, kết hợp với công viên cây xanh dọc theo sông Đồng Nai, suối Cái…
Thành phố đã đặt ra mục tiêu đạt được công nhận là đô thị loại II trước năm 2025, cơ bản đạt tiêu chí đô thị loại I vào năm 2030, và tiến triển hướng tới việc xây dựng TP Tân Uyên trở thành đô thị thông minh, văn minh và hiện đại. Để thực hiện mục tiêu này, thành phố đang ưu tiên đầu tư nhiều nguồn lực vào các công trình hạ tầng đô thị để tạo ra một bức tranh thành phố khang trang và hiện đại.
Các dự án hạ tầng đang là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển.
Theo hướng phát triển đề ra, đến năm 2025, TP Tân Uyên sẽ đặt trọng điểm đầu tư vào một số dự án hạ tầng cơ bản như cao tốc Hồ Chí Minh – Chơn Thành, Vành đai 4, đường cảng Thạnh Phước và cầu Bạch Đằng 2, mở rộng ĐT.742, ĐT.747A, cũng như đầu tư vào các công trình dịch vụ và công cộng để đảm bảo đạt tiêu chí đô thị loại II.
Đến năm 2030, thành phố sẽ tiếp tục đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật cho các tuyến đường đại lộ Uyên Hưng – Thủ Dầu Một, đại lộ Nam Tân Uyên, đường cảng Thạnh Phước, cầu Thạnh Hội 2, và xây dựng các khu vực phát triển đô thị dọc theo Vành đai 4. Ngoài ra, sẽ tiếp tục đầu tư vào cơ sở hạ tầng logistics kết hợp cảng sông.
Đến năm 2040, TP Tân Uyên sẽ xây dựng đường sắt TP Hồ Chí Minh – Lộc Ninh và hệ thống ga ở Phú Chánh, hoàn thiện hệ thống giao thông và các khu vực phát triển đô thị. Công năng của các cơ sở sản xuất ngoài Khu công nghiệp (KCN) sẽ được chuyển đổi thành các khu dịch vụ thương mại và các công trình phúc lợi xã hội.
Về mặt kinh tế, đến năm 2023, cơ cấu kinh tế của thành phố đã thay đổi theo hướng mong muốn, với tỷ lệ Công nghiệp (62,3%) – Dịch vụ (36,61%) – Nông nghiệp (1,09%). Giá trị sản xuất công nghiệp và xây dựng tăng 13,14% so với năm 2022, trong khi giá trị thương mại – dịch vụ ước thực hiện tăng 23,27%. Đến ngày 31/1/2024, giá trị giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 đạt 99% so với kế hoạch.
Sự phát triển của nền kinh tế Tân Uyên mật liên quan đến hoạt động của các KCN quy mô lớn trên địa bàn, đặc biệt trong lĩnh vực chế biến gỗ và logistics. TP Tân Uyên hiện đang nổi bật với hai dự án Khu công nghiệp VSIP lớn nhất Bình Dương và cả nước, đó là Khu công nghiệp VSIP II (quy mô 2.045 ha) và Khu công nghiệp VSIP III (hơn 1.000 ha), với tổng mức đầu tư hạ tầng dự kiến là 6.407 tỷ đồng.